Test: Welke macro-voorzetlens is de beste? (1/3)
De afgelopen tijd zijn er veel nieuwe wetdiopters op de markt gekomen. Tijd om deze nieuwe voorzetlenzen eens te testen en de nieuwkomers te vergelijken met de wetdiopters die al langer op de markt zijn.
De belangrijkste vraag voor de macro-voorzetlenzen is wellicht of ze de vergroting die ze beloven waarmaken? Maar wij zijn ook benieuwd hoe scherp ze zijn, of ze ook scherp genoeg zijn in de hoeken en hoe contrastrijk ze zijn? Dit laatste is belangrijk in verband met het scherpstellen via de autofocus.
Welke wetdiopters zijn getest?
- Dyron UCL77
- Epoque DML2
- Fantasea SharpEye Lens M67
- INON UCL 100
- MacroMate
- Nauticam SMC-1
- SAGA Pro+10
- SAGA Pro+15
- SubSee +10
Hoe de test is uitgevoerd
In de specificaties van een aantal diopters wordt extra nadruk gelegd op het feit dat de diopters geheel zijn ontworpen om onder water gebruikt te worden. Om ze goed te testen moesten ze daarom onder water getest worden, maar wel onder geconditioneerde omstandigheden. Dat bleek een hele uitdaging. Wij zullen je de details besparen, maar uiteindelijk hebben wij ze in een klein aquarium getest. Bovendien kun je bij een test onder water de echte vergrotingsmaatstaf meten omdat die groter is dan boven water vanwege het verschil in breking. De camera was hierbij verticaal gemonteerd op een groot studiostatief zodat wij alleen het lensgedeelte in het water konden laten zakken. Het was dan nog wel even noodzakelijk al de luchtbellen voor de poort en diopter weg te zuigen voordat wij de testopnamen konden maken.
Wat ga je dan fotograferen om een goed vergelijk te kunnen maken? Na een kleine zoektocht kwamen wij er snel achter dat er geen scherpte-referentiekaarten bestaan op macrogebied. Wij moesten dus iets hebben wat plat was, kleine details bezat en tegen water kon. Een rijbewijs bleek hier heel geschikt te zijn.
Wetdiopters monteren
Je kunt de diopters op verschillende manieren op de poort bevestigen. Bijna alle diopters zijn tegenwoordig uitgerust met 67mm schroefdraad. Mocht je een lenspoort hebben die ook is uitgerust met 67mm schroefdraad, dan kun je ze daar rechtstreeks op monteren.
Een ander manier is de diopterflip. Dat is een scharnierende constructie waarmee je de diopter voor of boven de poort kunt klappen. Zodat je kunt kiezen of je hem wel of niet gebruikt. Een eventueel nadeel van een flip is dat er vanwege de constructie nogal wat ruimte kan ontstaan tussen frontglas en diopter. In de test hebben wij eveneens onderzocht in hoeverre dit nadelig is.
Verschillende camera’s met een minimale scherpstelafstand
Alle opnamen zijn gemaakt met de lens op de minimale scherpstelafstand, want daarmee heb je de maximale vergroting en dat is waar het hier om gaat. We hebben voor de uitvoering van deze test gebruikgemaakt van verschillende camera’s en lenzen.
De eerste camera is een Nikon D700 die wij hebben uitgerust met de 105mm macrolens. Deze camera heeft een full-frame beeldchip en daardoor zullen er door deze combinatie erg hoge eisen worden gesteld aan de diopter. Vanwege het full-frame-formaat zal vrijwel de hele beeldcirkel van de diopter benut moet gaan worden, een prima test voor de hoekscherpte.
Daarnaast hebben we de Nikon ook op het DX-formaat gebruikt, een formaat dat relevant is voor de grootste groep fotografen met een spiegelreflexcamera. Zo kunnen we in de test ook goed aantonen welke vergrotingsmaatstaf je krijgt bij de verschillende lenzen. Omdat de beeldchip van de DX-lenzen kleiner is, wordt er minder gebruikgemaakt van de randen van de diopter. Van eventuele rand-onscherpte zal je dus waarschijnlijk minder last hebben.
Omdat diopters ook veel gebruikt worden op een compact- of systeemcamera, hebben we voor de testen ook gebruikgemaakt van een Olympus PEN camera. Een camera die is uitgerust met een micro-four-thirds chip. Bij deze camera hebben we zowel gebruik gemaakt van de standaard 14-42 lens als van de 60mm macrolens. Beide lenzen worden in de praktijk veel gebruikt.
Hoe kun je de sterkte wetdiopters vergelijken?
Veel wetdiopters voeren als specificatie een diopterwaarde zoals: +7, +10 of +15. Wat zegt het allemaal? Niet veel, een +15 zal wellicht meer vergroten dan een +10, maar de vergroting hangt nog van zoveel andere factoren af dan alleen de waarde in dioptrie. Een andere maatstaf die je veel tegenkomt in macrofotografie, is 1:1 of 2:1, waarbij het eerste cijfer het opnamemateriaal is en het tweede cijfer het onderwerp. Ook hier heb je alleen wat aan als je precies weet hoe groot de beeldchip is van de camera waar je mee werkt.
Bij het aloude analoge kleinbeeldformaat van 24×36 mm -wat we in de digitale fotografie nu full-frame noemen- past een onderwerp van 24×36 mm bij 1:1 precies op de beeldchip. Bij een kleinere chip is bij 1:1 een onderwerp dat beeldvullend gefotografeerd dus ook kleiner. Zo is bij een Olympus camera met een Micro 4/3 chip van 17,3mm bij 13,0mm het beeldveld bij 1:1 dus ook 17,3 bij 13,0 mm.
Om een goede vergelijking te kunnen maken tussen een full-frame chip en een micro 4/3 chip hebben wij in de test de maatstaf van kleinbeeld aangehouden, ook bij de micro 4/3. In dat geval gaan we ervan uit dat de Zuiko 60 mm macrolens zonder diopter al een vergrotingsmaatstaf heeft van 2:1. Voor veel lezers wellicht een erg technisch verhaal, het enige dat we in feite willen weten is hoe klein een beestje mag zijn om het nog “beeldvullend” op de foto te kunnen zetten. Daarom hebben wij met de wetdiopters van deze test een onderwerp gefotografeerd waarvan iedereen weet hoe groot het is, namelijk een rijbewijs. Naast het rijbewijs is een liniaal gelegd zodat bij elke foto duidelijk is hoe breed het beeldveld in werkelijkheid is.
Hoe ziet dat er dan uit?
Nikon full-frame
Met een Nikon full-frame camera uitgerust met een 105 mm lens waarmee je 1:1 kunt fotograferen, leg je een gedeelte vast van 24×36 mm.
DX formaat
Om een goed vergelijk te maken voor de DSLR fotografen die geen full-frame formaat gebruiken, hebben we ook het DX-formaat getest.
Micro 4/3 formaat
Als je een Olympus PEN camera uitrust met een 60 mm macrolens, fotografeer je minimaal een stuk rijbewijs van 17,5 mm breed.
Nikon DX formaat met diopter
Om je een idee te geven van de werking van een diopter, hierbij één voorbeeld waarbij op de Nikon DX DSLR gebruik is gemaakt van de Nauticam voorzetlens.
Waar gebruik je een Wetdiopter voor?
De functie van een wetdiopter lijkt duidelijk, toch zijn gebruiksmogelijkheden voor de verschillende cameratypen -compact, systeem en DSLR- wel enigszins verschillend.
– Voor de compactcamera
Bij een compactcamera kan je de lens zelf niet vervangen. Wil je gaan vergroten, dan is het gebruik van een diopter de enige keuze. Compactcamera’s hebben vanwege hun kleine chip zelf al heel goede macro-eigenschappen, maar doordat die bij het kortste brandpunt werken, is vaak nog maar heel weinig speelruimte tussen lens en onderwerp. Een wetdiopter zorgt ervoor dat de werkafstand groter wordt.
– Voor de systeemcamera
Bij een systeemcamera heb je allereerst de keuze of je een macrolens koopt of een wetdiopter gebruikt. Het is denkbaar dat je omwille van de prijs en je flexibiliteit eerst voor een wetdiopter kiest. Een wetdiopter kun je wegklappen zodat je ook groothoekopnamen tijdens dezelfde duik kunt maken. Uiteraard kan je de wetdiopter ook voor extra vergroting van de verwisselbare macrolens op je camera gebruiken.
– Voor de digitale spiegelreflex (DSLR)
Bij DSLR wordt een wetdiopter in de regel alleen in combinatie met een macrolens gebruikt. Met een groothoek of korte zoomlens werkt een diopter niet en langere zoomlenzen zijn vaak te groot voor in een onderwaterhuis.
In deel 2 nemen we je mee in de resultaten en vooral de verschillen tussen de geteste diopters.
Voor deze test hebben wij de medewerking gekregen van: AquaCam.nl, Cor Bosman, Onderwaterhuis.nl, René Weterings en ScubaCam.nl
