Rijst op je duikpak?

Veel sportduikers die de afgelopen dagen in de kustwateren hebben gedoken, zullen het waarschijnlijk niet eens gemerkt hebben, maar toen ze na hun duik uit het water kwamen, was hun duikpak bedekt met honderden hele kleine rijstkorrelachtige diertjes.

Omdat er geen rijst in zeewater groeit of voorkomt, moet het iets anders zijn geweest. De kleine glanzende korreltjes van ongeveer 1 millimeter groot zijn zogenaamde cypris larven van zeepokken die, nu de lente is aangebroken, zich massaal aan het vestigen zijn. Doen ze dat op oesters, mosselen of stenen dan zal het ze beter vergaan dan wanneer ze op duikpakken terecht komen.

Zeepokken behoren tot de schaaldieren. En hoewel je dat in eerste instantie wellicht niet meteen kunt zien behoren ze daarmee toch tot de diergroep waartoe ook onze krabben, kreeften en garnalen behoren. De geslachtelijke voortplanting van zeepokken is complex en verloopt in verschillende stadia. Na de versmelting van een mannelijke en een vrouwelijke geslachtscel ontstaat eerst een zogenaamde nauplius larve. Dit is een eenogig, plat, vrij zwemmend diertje dat tot het plankton behoort en alleen met een microscoop kan worden waargenomen. Deze larven ontwikkelen zich gedurende het najaar en de winter via een aantal vervellingen tot steeds groter wordende nauplius larven, die in enorme aantallen in het zeewater voorkomen.

Nauplius larve van een Nederlandse zeepok (microscopie)

In het voorjaar ondergaan ze echter een opmerkelijke metamorfose en verandert de nauplius in een zogenaamde cypris larve. Dit is het rijstkorrelachtige diertje dat er bij nadere inspectie uit ziet als een klein, half doorzichtig mosseltje met nu twee ogen en minder dan een millimeter in lengte. Dit stadium zakt naar de bodem en probeert zich daar waar het toevallig neer komt met een lijm dat het zelf in een kliertje produceert met een van zijn antennes aan de ondergrond vast te hechten. Is dat toevallig op een stevige plaats als een oester of een steen dan kan de cypris larve uitgroeien tot een zeepok. Dit settelen van de cypris larven is momenteel in volle gang. Dus vallen er nu ook massaal cypris larven op de duikpakken van sportduikers die in onze kustwateren duiken.

Cypris larven van zeepokken, rechts aangetroffen op een duikpak 21 april 2013, Oosterschelde (microscopie)

De duikpakken worden na de duik thuis gespoeld met zoet water. Dus deze cypris larven zullen helaas nooit de kans krijgen om uit te groeien tot de volgende generatie zeepokken. Dat is geen probleem hoor, want het aantal cypris larven is onmetelijk groot en de meesten overleven toch niet tot het zeepokkenstadium, ook als ze geen close encounter met een sportduiker ervaren.

Succesvol gesettelde jonge zeepokken op schelpdieren, Oosterschelde