Project Baseline: hoog Amerikaans bezoek

Iedereen pakt het weer anders aan, zegt de Amerikaanse Vanessa Belz, internationaal programmamanager van Project Baseline. Ze was afgelopen week samen met filmer Richie Denmark op bezoek in Nederland om te kijken hoe het er aan toe gaat bij initiatieven in onder andere het Haarlemermeerse Bos, de Vinkeveense Plassen en de Spiegelplas.

Vanessa kan uren praten over het nut van Project Baseline, een initiatief van Global Underwater Explorers met intussen 37 lokale projecten in 19 landen. Het is een gevecht tegen wat zij environmental generational amnesia noemt. ,,We kunnen een natuurgebied vandaag de dag heel mooi vinden en waardevol. Maar we hebben geen flauw idee hoe het er uit zag toen onze ouders jong waren. Waarschijnlijk heel anders – misschien beter, misschien slechter – maar goed vergelijken kunnen we het niet.’’

Bij Global Underwater Explorers, een duikorganisatie die zijn oorsprong heeft in Florida bij een groep grotduikers, vonden ze dat jammer. Zo ontstond een paar jaar geleden Project Baseline voor het onderwatermilieu. Het idee was om nulmetingen te doen, de baseline, om vervolgens op gezette tijden gedurende jaren en jaren diezelfde metingen opnieuw te doen op precies dezelfde plek: dan kan de volgende generatie de vergelijking wel maken. Foto’s jaar in jaar uit van zo’n specifieke plek ondersteunen de metingen.

In Nederland zijn GUE duikers inmiddels erg actief met inmiddels bijna tien verschillende projecten. Sommige zijn net begonnen, andere al weer een tijdje onderweg. Zoals Project Baseline Haarlemmermeerse Bos. De duikers doen hier veel zichtmetingen, maar ook hangen er op verschillende plekken zogeheten SETL-platen in het water: stukjes pvc waarop zich na verloop van tijd allerlei organismen op vast hechten. Dat proces wordt nauwkeurig gedocumenteerd. Project Baseline Haarlemmermeerse Bos heeft verder contacten met biologen, met het Hoogheemraadschap Rijnland en met de gemeente.

Axel Gunderson, een van de initiatiefnemers in de Haarlemmermeer heeft vooraf al wat SETL-platen uit de plas gehaald. Dan kan iedereen even rustig kijken naar de mosseltjes en hydroidpoliepjes die er op wonen. Interessant, maar de Amerikanen blijven – ondanks de watertemperatuur van acht graden Celsius – niet aan de kant staan. ,,Nee, veel te leuk om hier eens een keer te kunnen duiken’’, zegt Belz, terwijl ze in het water stapt. Bij de palen onder het paviljoen Vork en Mes doen ze samen nog een stuk of tien andere Project Baselineduikers zichtmetingen.

Het water is kraakhelder en als grote bonus geniet iedereen van de duizenden jonge baarsjes die tussen de palen schuilen. Een fantastisch schouwspel, zeker als zich een paar dikke snoeken op het toneel melden. De rovers hebben trek.

Later op de dag gaat de delegatie ook in de Spiegelplas te water. Cas Renooij, een van de mensen die in deze plas bij Nederhorst den Berg het project trekt, leidt de Amerikanen langs de verschillende stations voor zichtmetingen. De weg is makkelijk te vinden: als klein duimpje hebben de Project Baseline-duikers een spoor van stokkken in de bodem geprikt. Vanessa Belz heeft de smaak te pakken. ,,Waar gaan we morgen duiken?’’