Op de rol: strafzaak tegen duikschool
Niemand had verwacht dat er iets mis zou gaan. Er waren wel twee cursisten bij die 14 duiken alleen in het buitenland hadden gemaakt, maar de update in het zwembad en de nachtduik waren zonder problemen verlopen.
Voor de Advanced cursus stond de diepe duik op het programma. Begin november in Vinkeveen. De afdaling wordt gemaakt met zes cursisten, twee divemasters en een instructeur. Bij aankomst op het 17 meter-platform blijkt een van de cursisten nog 100 bar in zijn fles te hebben. Twee aan twee zullen de cursisten met de duikinstructeur naar 22 meter gaan. Het buddypaar waarvan de ene duiker nog 100 bar heeft, ziet de hoeveelheid lucht terugzakken naar 60 a 70 bar. De instructeur geeft aan dat zij samen met de divemaster alvast terug moeten keren. Op de weg langs de lijn naar boven gaat het mis. Waarschijnlijk heeft de duiker dan geen lucht meer. De divemaster voelt dat de ademautomaat uit zijn mond getrokken wordt. Er ontstaat paniek en samen met een van de buddy’s komt hij aan de oppervlakte. De andere leerling blijkt nog beneden te zijn. Deze wordt door andere duikers boven gebracht en succesvol gereanimeerd. Helaas blijken er ernstige blijvende lichamelijke klachten te zijn. Het slachtoffer kan zich van duik zelf helemaal niets meer herinneren.Aan de hand van het politieonderzoek beslist de officier van Justitie dat de zaak voor de rechter wordt gebracht. De officier eist een straf voor de divemasters, de instructeur en de duikschoolhouder. Tijdens de rechtszaak wordt uitgebreid ingegaan op wat er precies gebeurd is die dag en de dagen daarvoor. Zijn alle standaards gevolgd? En hoe zit het met NEN-normen? De rechter vraagt zich af of de leerling wel voldoende begeleid is. Ook wordt uitgebreid stilgestaan bij cursus, het logboek en medische verklaring. Een deskundige van de Koninklijke Marine licht het (hoge) gebruik van lucht toe en hoe de fles leeg geraakt kan zijn. Er blijven helaas nog veel vragen over, want niemand kan precies vertellen wat er onder water gebeurde.
Uitspraak
In de uitspraak overweegt de rechter dat in dergelijke gevallen de vraag voorligt of de betrokkenen roekeloos of aanmerkelijk onvoorzichtig gehandeld hebben. Voorzover zij de voorschriften en standaards niet helemaal gevolgd zouden hebben, blijkt niet dat daardoor het ongeval is veroorzaakt.
De rechter gaat ervan uit dat men met de opstijging is begonnen toen er nog tenminste 50 bar in de fles zat. Dat moest ook volgens de deskundige voldoende zijn geweest. Wel bleek later dat de fles helemaal leeg was, maar dat kan ook gekomen zijn omdat de automaat op de bodem viel en is gaan blazen. Ook kan de betreffende duiker door angst zijn gaan hyperventileren en het gevoel gehad hebben geen lucht meer te hebben, verklaarde de deskundige.
Al met al kon de rechter niet in voldoende vaststellen wat de oorzaak van het ongeval geweest was. De divemaster, instructeur en duikschool werden vrijgesproken.
Schade
Naast de strafzaak is er ook nog de vraag wie de schade zal betalen van het slachtoffer. De vrijspraak in de strafzaak betekent nog niet dat er geen schadevergoeding betaald hoeft te worden. Mogelijk dat dit jaren later ook nog een keer voor de rechter komt, maar het kan ook zijn dat het slachtoffer en de (verzekeringsmaatschappij van) de duikschool een en ander onderling regelen.
Dit was de eerste strafzaak in Nederland over een duikongeval bij recreatief duiken. We moeten er rekening mee houden dat er wel meer zaken zullen komen. Van deze eerste keer kunnen we wel wat leren.
Les
Allereerst natuurlijk: volg de standaards. Bij een beoordeling van een ongeval later voor de rechter zal daar altijd naar gekeken worden. Ten tweede, het volgen van de standaards of de NEN-normen betekent nog niet dat je veilig duikt. Veel is afhankelijk van de omstandigheden, de ervaring van de d en je eigen inschatting.uikers
En in deze zaak werd duidelijk dat over de minimale hoeveelheid gas voor de opstijging veel onduidelijkheid bestaat. Nergens in standaards of voorschriften staat een minimale hoeveelheid ademlucht vermeld. Dat kan ook niet want het luchtverbruik is afhankelijk van tijd en diepte, maar ook van het persoonlijke verbruik. En dat kan aanmerkelijk wisselen. Inspanning, kou, angst, zicht en persoonlijke gesteldheid bepalen het luchtverbruik.
Wat de rechtbank dacht over de opstijging bij minimaal 50 bar is dus onjuist. Niet dat daardoor de uitspraak anders zou zijn geweest, maar we zien wel dat er bij rechters en officieren van justitie nog niet veel kennis van duiken is.
Voor wie wat meer wil weten hoe het zit met de minimale hoeveelheid lucht bij opstijging, staat in de pdf die je hier kunt openen, een voorbeeld.
Leo Blokland is advocaat, PADI Instructeur en NAUI Tec diver. Op DuikeninBeeld.tv zal hij regelmatig ingaan op juridische aspecten waar je als duiker, duikinstructeur of duikcentrum mee te maken hebt of kunt krijgen.
Misschien heb je zelf een idee voor een onderwerp? Mail het ons en mogelijk besteden wij er later een keer aandacht aan.
Leo zal op zondag 6 februari van 12 tot 14 uur aanwezig zijn op de stand van DuikeninBeeld.tv in Hal 2 van Duikvaker 2011. Heb je vragen, dan kun je die op die dag aan hem voorleggen.
