Ontspannen grenzen verleggen

Tien meter de diepte in op eigen adem. Veel mensen blokkeren meteen. Ook Mandy. Tot ze ging freediven. Haar verhaal over de cursus, ontspannen en het verleggen van grenzen.

Toeval? Tijdens Duikvaker gaf Nanja van den Broek aan de thematafel op de stand van DuikeninBeeld een lezing over freediven – op één ademteug zo lang mogelijk onder water te blijven. Stilliggend of zwemmend. Horizontaal zwemmend of verticaal de diepte in. Ik hoorde een bezoeker aan de thematafel zeggen: «Ik heb dat altijd al eens willen doen». Die uitspraak herkende ik wel, want als er weer iets op tv of internet was over freediven, zeiden mijn vriendin en ik dat ook.

Dat ene zinnetje leek niet uit mijn hoofd te raken en enkele dagen na de duikbeurs trok ik de stoute schoenen aan en nam ik contact op met Nanja. Het was vlot geregeld en binnen 10 dagen zou de eerste lesavond plaatsvinden.

Stilliggen?
Die eerste avond kregen we theorieles en daarna praktijk in het zwembad. Voor iedereen goed te begrijpen en uit te voeren. Iedereen snapt wel wat er wordt bedoeld als iemand zegt dat je moet in- en uitademen. En ook de praktijk – stilliggen in het water kunnen de meesten van ons wel, denk ik. Natuurlijk kwamen er nog wel wat technieken bij kijken, zoals een buikademhaling en voorbereiding op langer onder water blijven met één ademteug.

Motivatie
Maar waarom wilden wij eigenlijk gaan freediven? Als duikers gaan mijn vriendin en ik dit jaar zwaardere en complexere duiken maken op wrakken en in grotten. Dan is een ontspannen geest een welkome aanvulling. Daarnaast heeft mijn vriendin vaak moeite met het onderwaterzwemgedeelte tijdens zwemtesten in cursussen. Dus ontspannings- en ademhalingstechnieken om zonder zorgen wat langer je adem onder water in te kunnen houden leken ons mooie vaardigheden (onderdelen van, onder andere, de discipline statisch). Daarnaast kan ik me moeilijk afsluiten voor prikkels van buiten, dus ook ik kon ook wel wat ‘hulp’ gebruiken.

Steeds beter
Iedere deelnemer van ons 5-koppige groepje verbeterde tijdens die eerstezwembadtraining in het ontspannen. Dat het tijdsverbeteringen waren, was eigenlijk ondergeschikt aan het feit dat we beter werden in het ontspannen en daarmee negeren van de behoefte om te ademen. Een fascinerend proces. Wat ook fascinerend was, is de band die je met je buddy ontwikkelt. Want net als bij duiken, doe je ook freediven niet alleen. Je buddy zorgt voor je comfort en veiligheid. Die checkt of je nog accuraat reageert als je bovenkomt, helpt je ontspannen en zorgt dat je niet met je hoofd tegen de zwembadrand drijft.

De tweede avond kregen we theorie over onder meer de ademhaling en gasuitwisseling. Dit was voor ons als duikers goed te volgen omdat dat al regelmatig in andere cursussen behandeld was. De manier waarop het werd uitgelegd, was erg duidelijk. Ook niet-duikers moeten dit kunnen begrijpen. Na anderhalf uur theorie gingen we weer naar het zwembad. Maar nu om een technisch goede hoekduik te leren maken en te gaan zwemmen onder water. De hoekduik is een onderdeel van verschillende disciplines waarbij je meer de diepte opzoekt, zoals free immersion. Bij het zwemmen onder water krijg je verschillende zwemslagen aangereikt die je zowel bij het afleggen van een horizontale- als verticale afstand kunt toepassen. Aan het einde van de les kon ik gewoon 30 à 35 meter onder water zwemmen op één ademteug. Wauw!

Black-out
De laatste theorieles ging over Black-out (BO). Een prachtig veiligheidsmechanisme van het lichaam als je te lang de ademprikkel negeert. Kun je het voorkomen? En wat als het jou of je buddy toch een keer overkomt? Nanja liet een selectie van filmpjes zien. Geen gruwelijke beelden, maar gewoon om te signaleren waar het mis ging, waarom het mis ging, hoe het er in het echt uitziet en hoe schijnbaar eenvoudig je het weer kon helpen herstellen. En er zaten ook echt vermakelijke momenten tussen, dus er werd best veel gelachen. In het zwembad leerden we buddy- en reddingsvaardigheden om het te signaleren, maar ook om te helpen als zo’n BO wel een keer plaatsvindt. Ook hier werd veel bij gelachen ondanks dat we er echt wel serieus mee bezig waren. Behalve een echte BO is er ook een soort variant die iets minder heftig is.

We kregen nog een paar verschillende soorten zwemslagen aangereikt. En er komt echt wel wat bij kijken om die technisch goed uit te voeren. Zeker zoals ons model Judith dat demonstreerde. Jeetje wat zag dat er gemakkelijk en gestroomlijnd uit.
Ze deed gewoon ‘even’ 50 meter onder water zonder vinnen. Dus toen Nanja zei: ”Nu mogen jullie ook twee banen”, riep bijna iedereen (enigszins angstig) in koor: «Zonder bovenkomen?» Gelukkig was dat onder blijven gedurende beide banen geen vereiste. Het ging om de techniek. Een meevaller!

De diepte in
In april was het zo ver: het sluitstuk van de cursus. In Siegburg (Dld) gingen we in het 20 meterbad (diepte) van Dive4Life ons examen doen. Maar het voelde helemaal niet als een examen. Het was een uitdaging om te kijken of we alle aangereikte handvatten konden toepassen op onszelf. En dat dan het liefst op een diepte van minimaal 10 meter. Ja echt, 10 meter diep! Anderhalve maand geleden klonk mij dat nog als héél diep in de oren, maar nu dacht ik alleen maar aan de ontspanning en leermomenten die het zou brengen. En dat had ik vast niet zo gevoeld als ik niet tussendoor ook had geoefend met alle aangereikte tips. Want mijn competitieve brein was echt wel met mij in gevecht geweest de afgelopen weken. Ik hoopte maar dat dit stukje brein goed tegen zijn/haar verlies kon.

Als ik 2.30 minuten statisch kon en 35 meter horizontaal onder water zwemmen, zou die vrije duik naar 10 meter diepte geen echt probleem moeten zijn. Natuurlijk gebeurt er wel wat meer in je lijf als je naar diepte gaat, maar de grootste drempel zit in je hoofd. Fysiek zou het moeten kunnen.

We begonnen eerst met stretchoefeningen en een ontspanningsoefening om vervolgens het water in te gaan. En bij de eerste oefeningen op 6 meter was ik helemaal in mijn element. Wat voelde dat goed zeg! We waren met een clubje van 4 en tussen de beurten door konden we lekker

Nanja had voor iedereen een op maat gemaakt advies. En met die tips en trucs Langzaamaan verlegden we allemaal onze grenzen. Want toen we dieper dan 6 meter gingen, leek dat ineens heel anders door de toenemende waterdruk. Maar ook dat is een kwestie van technieken toepassen en blijven ontspannen.

Verslaving
En nu ben ik zo bang dat ik er weer een verslaving bij heb. Ik wil in ieder geval in de zomer een keer gaan freediven in Vinkeveen. Dat lijkt me ook wel bijzonder. En ook Siegburg gaat mij nog wel terugzien.

Technieken die ik tijdens de cursus heb geleerd, pas ik nu ook toe in het dagelijks leven. ’s Morgens begin ik de dag met stretchoefeningen. En voel ik me gespannen, dan pas ik gewoon een ontspanningsoefening toe. En af en toe doen mijn vriendin en ik thuis een oefening statisch op de bank. En dan heb ik het niet over stilliggen en naar de TV kijken (anders zouden we hele dagen in training zijn)!

En ook bij onze ‘perslucht’-duiken heeft het geholpen. Zo heb ik gemerkt dat een goede ontspanning vóór het duiken ook zorgt dat ik warmer aan een duik begin (dat was in deze winter wel lekker).

Grenzen verleggen
In dit verhaal staat nog maar de helft van wat ik allemaal geleerd heb tijdens deze cursus. Zowel over de techniek als over mezelf. Er zijn grenzen verlegd en persoonlijke records verbroken. Ik vind de cursus een absolute aanrader. Zowel toepasbaar voor het leven boven als onder water.

Of ik de 10 meter of meer heb gehaald? Tja, dat is de moraal van het verhaal. Dat is helemaal niet interessant of belangrijk.

Foto’s: W. Timmermans