Inloggen

Wachtwoord vergeten?

Natuur

Kraamkamer in de Sloterplas

Een jaarlijks terugkerend ritueel voor de leden van Duikteam Murene: het plaatsen van takken waar baarzen hun eitjes op kunnen afzetten. Martijn Spierenburg was één van de duikers en keerde in de weken erna regelmatig terug naar de Sloterplas om te kijken hoe het er met de eitjes voorstond.

Op zondag 5 maart was door onze duikvereniging, Duikteam Murene, het inmiddels bijna jaarlijks terugkerende ‘takken plaatsen’ georganiseerd. Ditmaal in de Sloterplas in Amsterdam. Mijn vriendin Floor en ik hebben hierbij geholpen, maar hebben ook in de daaropvolgende weken gemonitord of het beoogde doel van het plaatsen van de takken was behaald: het afzetten van baars-eitjes op deze takken.

Takken plaatsen
Van tevoren was het evenement van het plaatsen van takken breed kenbaar gemaakt in de omgeving. Gevolg was dat wij op zondagochtend met zo’n 30 man van drie verschillende duikverenigingen bij de Sloterplas verzamelden. Doel was het plaatsen van wilgentakken om de baarzen in de Sloterplas een veilige plek te geven om de eieren af te zetten. Het liefst hangen de baarzen hun eieren wat hogerop in wortels en waterplanten, aangezien eieren die op de grond komen over het algemeen al vrij snel worden gegeten door op de bodem levende diertjes, zoals grondels. Aangezien in de Sloterplas van nature weinig aanwezig is om de eitjes in te hangen gingen wij de baarzen een handje helpen.

In de week voor dit evenement had een aantal man een aanhanger vol wilgentakken gesnoeid. Per buddyteam kon je een bundeltje takken mee naar beneden nemen om in de grond te steken. Sommigen maakten er onder water een waar bos van, anderen plaatsten her en der een tak. Wij besloten de takken in de buurt van het bandenspoor te plaatsen, op een diepte van zo’n 3,5 meter. Na het plaatsen van de takken hebben wij nog wat foto’s gemaakt om vervolgens nog een rondje door de Sloterplas te maken. Ik kende de Sloterplas van heel wat jaren geleden, maar toen doken we aan de overkant van de plas. Deze kant was nieuw voor mij.

De voortplanting
Na het plaatsen van de takken hebben wij een aantal weken niet gedoken in de Sloterplas, maar vanaf begin april, toen het water wat verder opwarmde, zijn wij er toch weer gaan kijken. Al dicht bij de trap vonden wij een grote streng eieren, echter niet in ‘ons bos’. Maar het feit dat er eieren waren, was positief. Snel verder gezwommen richting het bandenspoor en dit gevolgd naar de plek waar wij onze takken hadden geplant. En ja hoor, in de takken hingen grote strengen eieren als een soort wc-papier, sierlijk gedrapeerd en verdeeld over diverse takken.

Ik dacht nog: ik zou wel eens willen zien hoe deze eieren gelegd worden. Naderhand bleek uit documentatie echter dat de kans dat je dit ziet, wel erg klein is: dezelfde kans als het winnen van een jackpot (en dat geluk heb ik helaas nooit gehad). Na een paringsritueel van zo’n 30 minuten tussen 1 vrouwtje en meerdere mannetjes komt bij het vrouwtje de ei-streng vrij, terwijl zij in een spiraal rondzwemt. De ei-streng raakt hierdoor gedraaid en kleeft aan het substraat, in dit geval onze takken. Minimaal twee mannetjes zwemmen in tegengestelde richting langs de ei-streng, die tot wel 200.000 eitjes van elk slechts 2 mm groot kan bevatten, en laten hun hom (sperma) vrij. Het vrijkomen van de eitjes en het hom duurt slechts 5 seconden en het hom is slechts enkele minuten levensvatbaar om de eitjes te bevruchten. Wanneer de eitjes eenmaal bevrucht zijn, verlaten de volwassen baarzen de eieren en krijgen zij dus niet langer bescherming door hun ouders. Afhankelijk van de watertemperatuur komen de jonge baarsjes na 1 tot 4 weken uit het ei.

  

Groeiproces volgen
Tijdens deze duik waarin we de eerste strengen baarseieren hebben waargenomen heb ik de nieuwe mini-domeport van camera uitgetest in combinatie met de fish-eye lens. Het viel nog niet mee om de eieren er mooi op te krijgen, vooral met de flitsers was het erg spelen. Onder water was ik erg blij met de foto’s, maar eenmaal thuis viel het meeste helaas toch wat tegen.

Een weekje later zijn we weer terug gegaan naar de Sloterplas. Deze duik werd een macroduik, want ik wilde toch ook proberen wat mooie close-ups van de eitjes te krijgen. De eerste streng eieren die ik fotografeerde, bevatte eitjes die nog erg in het beginstadium waren. Kleine baarsjes waren enigszins zichtbaar, maar ze waren denk ik nog niet eens op de helft van het groeiproces. Leuk om het tussenstadium te zien, maar ik had gehoopt dat ze al verder waren. Enkele dagen daarna maakten we nog een duik bij de eitjes. Ditmaal waren ze al een stuk verder. In de meeste eitjes krioelde het van de jonge visjes. Wanneer je stil bij de eieren bleef liggen, kon je jonge baarsjes van slechts 4 mm zien zwemmen en een enkele keer heb ik ze zichzelf ook uit het ei zien ‘worstelen’. Ik heb getracht dit op de foto te krijgen, maar dat is helaas niet gelukt.

  

Afgelopen week ben ik nog een keer teruggegaan naar de eieren, ditmaal weer met de fish-eye lens, want ik wilde toch nog wat overzichtsfoto’s van de eieren. Helaas was ik eigenlijk al te laat. Bijna alle takken waren leeg. Wel lag er her een der een streng op de grond, vaak al volledig uitgekomen of met visjes die het niet gered hadden. Ik ben een stuk verder gezwommen dan de andere keren en vond wat dieper, rond de 6 meter, toch nog een paar strengen eieren in de takken. Het water is hier iets kouder en dus duurt het ook wat langer voordat deze visjes ui de eitjes komen. Ik ben verder gaan spelen om op allerlei manieren foto’s te maken. Deze duik ging al een stuk beter en ik was meer tevreden over mijn foto’s dan de eerste keer.

Overleven
Inmiddels zijn alle bevruchte eieren waarschijnlijk wel uitgekomen. Het is nu aan de larve om te overleven in het water waar toch diverse roofdieren voorkomen. Gelukkig is de groei van waterplanten al op gang te komen, dus hopelijk zullen we binnen een paar weken grote scholen jonge baarsjes waarnemen tussen de beschutting van de waterplanten in de Sloterplas.

3 reacties

  1. Wat prachtig. Toch maar eens in de Sloterplas kijken.

    REAGEREN
  2. Geweldige actie om het onderwaterleven (nog) meer kans te geven. De foto’s vind ik beter dan Martijn ze zelf vind. Ik weet dat het onder water fotograferen een lastige klus is.

    REAGEREN
  3. Erg leuk verhaal met mooie foto’s. Goed bezig

    REAGEREN

Laat een reactie achter

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Velden met * zijn verplicht *

Nieuwsbrief