Elf nieuwe soorten ontdekt in Noordzee

De tiendaagse duik- en onderzoekreis van Expeditie Doggersbank heeft spectaculaire resultaten opgeleverd. De marien biologen aan boord ontdekten in totaal elf zeedieren die nog niet levend langs de Nederlandse kust zijn waargenomen.

Het gaat onder andere om een bijzondere cowrie, Simnia patula, die leeft van dodemansduim, de enige koraalsoort die in Nederlands water voorkomt. De biologen aan boord van expeditieschip Cdt. Fourcault hebben het diertje de naam Stiefelslak gegeven, naar expeditieleider Ben Stiefelhagen. Cowries – bolle schelpdieren die in vroeger tijden als betaalmiddel werden gebruikt – zijn vooral bekend van tropische bestemmingen. Simnia patula is tijdens de expeditie zowel op de Doggersbank als de Klaverbank waargenomen.
Verder vonden de biologen elf nieuwe soorten voor Nederland, waaronder twee soorten oprolkreeft, een pelikaansvoet, een slanke noordhoren, een heremietkreeft, een bijzonder kwalletje dat luistert naar de naam belletje en een aantal zeenaaktslakken.

Stiefelslak (links) en Galathea intermedia.

Op de wrakken die bezocht zijn, kon verder worden aangetoond dat deze een grote rol spe Udo_van_Dongen_Expeditie_Doggersbank__1_of_1_-4 len bij de voortplanting van de zwaar overbeviste kabeljauw. Kabeljauwen leven het liefst in de buurt van een hard substraat, een beeld dat met de expeditie werd bevestigd maar zijn op de wrakken dicht onder de kust bijna allemaal verdwenen. Verder weg worden de dieren vaker aangetroffen.
Wat we tijdens deze expeditie op bijna alle wrakken ook aantroffen, waren scholen juveniele (baby) kabeljauwtjes. Soms niet meer dan een paar centimeter groot. Dit geeft aan dat de wrakken niet alleen een habitat zijn voor de laatste grote kabeljauwen, maar ook een kraamkamerfunctie hebben voor de nieuwe aanwas van kabeljauw. Wrakken vervullen wellicht een essentiële rol in het voortbestaan van deze vis in onze zuidelijke Noordzee.

Taxi

Op de zandvlakte van de Doggersbank vonden de biologen een bijzonder fenomeen: de taxi’s van de Noordzee. Sponzen en wieren die als ‘tumbleweed’ over de bodem rollen, waar tal van dieren die normaal op de wrakken en andere harde substraten voorkomen zich door laten vervoeren. Deze vorm van openbaar vervoer is een goede verklaring voor de verspreiding van diersoorten die op eilandjes van hard substraat voorkomen.

Ook bijzonder is de waarneming van diersoorten die in de Zeeuwse wateren en het Nederlands kustgebied zijn verdwenen. Een voorbeeld daarvan is de Caprella linearis, een inheems spookkreeftje. In de Zeeuwse delta is alleen nog maar een exotische variant Caprella mutica te vinden.

Aan de expeditie, die behalve de Doggersbank ook de Klaverbank aandeed, namen vijf biologen, twee fotografen, twee filmers en tien wrakduikers deel. Ze maakten in totaal zestien duiken, op verschillende plekken. Behalve onderzoek doen naar ecologie en biodiversiteit op wrakken, hebben de expeditieleden ze wrakken op de bodem van de Noordzee schoon gemaakt en de bijzondere natuur vastgelegd op foto en film.

Schoonmaak

Verspeelde netten en vislijnen zijn een probleem op de wrakken. Wrakduikers treffen vaak het fenomeen spookvissen aan: netten die verspeeld zijn en op de wrakken nog jaren doorvissen. Tijdens de reis bleek dat het probleem van de verspeelde netten en vislijnen zich vooral voordoet op de wrakken dicht bij de kust. Hoe verder weg, hoe minder vervuiling. Toch doet het probleem zich ook ver op zee voor: op het wrak van de Alpha H. – ruim 100 mijl uit de kust van Texel – verwijderden de expeditieduikers een groot stuk afgescheurd staand want.

Bescherming is noodzaak

Expeditie Doggersbank meent dat de resultaten – elf nieuwe diersoorten voor Nederland en een groot aantal andere unieke waarnemingen – een aanzet zijn voor de bescherming van de Klaverbank en de Doggersbank.

Expeditie Doggersbank is een initiatief van Duik de Noordzee Schoon en wordt gesteund door onder andere vereniging Kust & Zee.