De duikkeuring en de medische verklaring

Als je gaat duiken, wordt door de duikschool of de vereniging vaak gevraagd naar een medische verklaring of keuringsbewijs. Duikarts Menno Gaastra en advocaat Leo Blokland vertellen over de zin van een medische keuring en de regels die gelden in de duikwereld.

In dit eerste deel vertelt Menno Gaastra over de duikkeuring. In het tweede deel (volgende week) gaat Leo Blokland in op de voorschriften uit wet en regelgeving.

Een medische verklaring of een keuring?
De regels over de medische verklaring of de duikkeuring zijn lang niet altijd duidelijk. Iedereen kent wel de PADI-verklaring. De beroemde verklaring schrijft een keuring voor als je één van de vragen met ja moet beantwoorden, maar andere organisaties zeggen dat je altijd gekeurd moet worden of als je boven een bepaalde leeftijd bent. De z.g. NEN normen spreken van een geschikte vragenlijst of een keuring. Daaruit kunnen we dus niet opmaken wanneer een vragenlijst voldoende is of dat een keuring moet plaatsvinden. Kennelijk rekent de NEN norm erop dat een en ander blijkt uit de standaards van de duikorganisaties.

In Nederland hebben we een cultuur van keuren. De NOB houdt een termijn aan van 3 jaar onder de 50 en jaarlijks daarboven. Professionele duikers worden elk jaar gekeurd, maar voor recreatieve duikers, instructeurs of technische duikers zijn de regels veel minder duidelijk. Afhankelijk van de duikorganisatie of de opleiding verlangt men het invullen van een vragenlijst c.q. een echte medische keuring. Dat hangt waarschijnlijk samen met de mate van zekerheid die een keuring je kan bieden. Er is natuurlijke geen arts die garanties kan geven dat je geen hartinfarct krijgt of geen overdrukverwonding. Het stempel “goedgekeurd” geeft aan dat de keurende arts geen zaken heeft gevonden die onverenigbaar zijn met het duiken. Niets meer en niets minder.

Welke afspraken/protocollen zijn er in de duikgeneeskunde?
De Nederlandse Vereniging voor Duikgeneeskunde (N.V.D.) heeft richtlijnen opgesteld waar een duikmedische keuring aan moet voldoen – hierbij wordt niet alleen gekeken naar lichamelijke geschiktheid maar ook of er psychische bezwaren zijn. De keuring is overigens de laatste jaren veel meer een advies geworden.

Vroeger werd er alleen gedoken door gezonde jonge mensen. Maar vandaag de dag wil men vaak met welke lichamelijke beperking dan ook kunnen duiken (of parachutespringen of bungee jumpen). Dit vergt specifieke medische kennis op duikgebied. Met name de Scott Haldane Foundation geeft in Nederland en enkele aangrenzende landen opleidingen voor artsen die zich willen specialiseren in de duikgeneeskunde.

In principe mag iedere arts een duikkeuring verrichten. Ook als hij of zij daarvoor geen speciale opleiding heeft gevolgd. Iedere arts is dus wel bevoegd maar niet altijd bekwaam om dit onderzoek uit te voeren. Bij jonge gezonde mensen die willen gaan duiken, gaat het nog wel goed maar zodra er gezondheidsproblemen om de hoek komen kijken is specifieke kennis nodig van de lichamelijke veranderingen die optreden tijdens het duiken.

Een medische keuring als je gaat leren duiken is in elk geval aan te raden. Het eerdergenoemde advieskarakter is hierbij van groot belang.

Het is fijn voor beginnende duikers om bijvoorbeeld adviezen te krijgen over wat voor hen de beste manier van klaren is. Of hoe zij hun medicatie het beste kunnen gebruiken in combinatie met het duiken.
Bij instructeurs, divemasters of elk ander niveau van begeleiding speelt natuurlijk ook de verantwoordelijkheid voor cursisten. Een regelmatige check van de eigen gezondheid is niet altijd dwingend voorgeschreven, maar een keuring is op basis van gezond verstand bijna vanzelfsprekend. Dat kan jaarlijks, maar ook bij ernstige ziekten of na operaties is het van belang om tussentijds te laten checken of je gezondheid nog in orde is voor het duiken.

Volgende week vertelt Leo Blokland over de regels die er zijn voor duikkeuringen en medische verklaringen.

Menno T.W. is duikarts, dermatoloog en fleboloog. Hij is medisch directeur van DAN (Divers’ Alert Network) voor Nederland en publiceert regelmatig in diverse bladen, waaronder Duiken.
Leo Blokland is advocaat, PADI Instructeur en NAUI Tec diver. Op DuikeninBeeld zal hij regelmatig ingaan op juridische aspecten waar je als duiker, duikinstructeur of duikcentrum mee te maken hebt of kunt krijgen.