Axel Gunderson – Project Baseline op bezoek bij Duik Team Leeuwarden

Wat doet Project Baseline nu eigenlijk allemaal? Wat kunnen wij daar als vereniging van leren? Axel vertrekt met wat buddies naar Leeuwarden om die vragen te beantwoorden en om te duiken uiteraard!

Duik Team Leeuwarden is een Padi Dive center en duikt door heel Nederland, maar de plas van Hardegaryp is hun thuishaven. Je hebt een vergunning nodig om te duiken om dat de plas in privébeheer is. DTL reguleert de vergunningen aldaar. Nu had DTL wel van Project Baseline gehoord en een aantal leden hadden er wel oren naar meer te doen dan alleen duiken. Nadia van DTL ging vorig jaar al op zoek op internet en stuitte op hbos.projectbaseline.nl. Doordat we actief een blog bij houden zocht ze contact en vroeg of we bereid waren om voor de clubleden een presentatie te geven over Project Baseline. Daarna zouden we natuurlijk nog een duik gaan maken. De datum werd gezet op 28 maart 2015 .

Goede ideeën en aanpassingen voor een presentatie komen natuurlijk zoals altijd op het laatste moment. Die ochtend werden bij mij thuis nog wat dia’s toegevoegd aan de presentatie omdat Ted Huikeshoven een stuk over Global Underwater Explorers zou gaan belichten. John van de Water kwam even later voorrijden en we dronken samen even een kop koffie.

We besloten in één auto te gaan en zo reden wij richting Leeuwarden. De tijd vliegt sneller voorbij als er een hoop te vertellen is. Dean Kuiper zou ook proberen om ook nog die richting op te gaan en we zouden hem dan bij DTL ontmoeten.

De rit naar Leeuwarden verliep dus erg voorspoedig en we waren eigenlijk wat aan de erg vroege kant. Bij aankomst kwam Ingrid naar buiten met een rode “Sonnema” muts op en wat spullen in haar handen. We stelden ons voor en liepen naar binnen. Nadia was er ook al en voor wij het wisten zaten we aan tafel met een heerlijke kop koffie. Vanachter een scheidingswand klonk gebonk en er werd wat heen en weer gecommuniceerd. Dat klonk soms erg komisch. Het leek soms wel een gesprek van “gebroeders de Boer”. Het vulstation was onder handen genomen en ze waren na het verbouwen nog wat aan het testen met de buffers en leidingen.

Tja en dan ben je in Friesland en dan verwacht je wel een accentje terug te vinden hier en daar. Ineens gaat de deur open en er galmt geheel onverwacht een natte “T” door de ruimte. Eric was binnen. Een Rotterdammert verloochent z’n afkomst nooitentenimmert en dat was duidelijk te horen. Dat is toch heerlijk van zo’n klein landje als Nederland, wat zo rijk is aan verschillende talen en accenten …. ook binnen het Fries overigens.

Er hing een heerlijke ontspannen sfeer alsof wij elkaar allemaal al jaren kenden. Er kwamen steeds meer mensen binnen en uiteindelijk loopt ook Dean naar binnen. Hij is diegene die altijd wel eens ergens anders wil duiken en dit was even een mooie gelegenheid om ander water te zien.

Dick van DTL zat naast mij en liet mij een foto van een geel groeisel zien, waarvan Ingrid al zei dat het een spons moest zijn. Ik kijk naar de foto op zijn mobiel. ‘Nou en of dat een zoetwaterspons is!’ zeg ik. Ingrid kijkt Dick aan en zegt … ‘Zei ik toch Dick’.

De magen begonnen behoorlijk te knorren, maar dat werd snel ondervangen door Harry die een erg snel met een lekkere calorierijke lunch kwam aanzetten. Maar ja de tijd vliegt en voor wij het wisten, was het echt tijd om te gaan presenteren.

De eerste dia staat amper op het scherm en ik wordt gewezen op een klein schrijffoutje. “huikenhoven moet met een hoofdletter H hoor!” zegt Eric. Het is maar goed dat er goed opgelet wordt en ik pas het direct aan. Ted trapte af met een uitleg over de baanbrekende exploratie duiken in de grotten van het Woodville Karst Plain Project (WKPP). De oprichting van Global Underwater Explorers (GUE). die “Educatie” en “Exploratie” koppelde met uiteindelijk de “Conservatie” pijler van GUE, waar ik het stokje van Ted overnam. Onder Conservatie valt namelijk Project Baseline.

Ja hoor op het moment dat ik mijn laptop aanraak om de volgende dia op te roepen, gebeurt er niks. “Verhip heb ik dat weer?” Altijd als ik iets nodig heb van een computer dan werkt zo’n ding niet mee. Dan schiet de presentatie ineens tien dia’s vooruit.

Ik vertel mijn hele verhaal over de Project Baseline historie, Wat je met vrijwilligers, foto’s en gemeten data kunt bereiken over een tijdspanne van vele jaren. Maar ook SETL project van Gimaris, zichtmetingen en foto’s van onze stations over vier jaar, passeren de revue.

Gelukkig kan ik de aandacht bij de mensen blijven vasthouden. Dick is nog enthousiast geworden dan hij al was en mogelijkheden en ideeën komen bij hem opborrelen.

Dat maakt het zo ontzettend leuk om te doen om te laten zien wat er eigenlijk onder water soms heel langzaam verandert. Zonder foto’s en metingen blijkt ons geheugen lang niet zo nauwkeurig als dat we zouden denken.

Na de presentatie gaat er gedoken worden, echter zal het een klein clubje worden van zeven duikers.Het waait hard en het regent, maar wat maakt het uit.

Drie DTL duikers en vier PBHBOS duikers. Bij de vraag of er meer mensen mee gaan, trekken er een paar mondhoeken naar beneden. Ik hoor hier en daar mensen zeggen: “neuh mij te koud hoor”, “Ik ben warm water duiker”, “Ik heb geen droogpak” en ik geef ze geen ongelijk, want volgens mij sporen wij niet dat we wel gaan.

Binnen een 10 minuten staan we aan een prachtig meer. Dick verteld wat over de plas en dat je dus een vergunning nodig hebt om te duiken die je bij DTL kun verkrijgen. De plas ligt naast een woonwijk en we kleden ons om op de straat. John is zijn onderpak vergeten en probeert het met de kleding wat ie bij zich heeft. Dan lopen we (hier en daar wat hondenpoep ontwijkend) naar een inhammetje waar we instappen. Het water is wat bruin van kleur en je kunt op 1 meter diep de bodem nog zien, dus we hebben in ieder geval een meter zicht in plaats van de vele verhalen in het clubhuis dat het zicht enkele centimeters zou zijn. Het begin is zanderig en Dick waarschuwt voor een afstapje. Ik kijk onder water en het heeft een bruin oranje kleur John en ik gaan met Dick en Jordi mee.

Dean en Ted gaan met Watze mee. Eenmaal onderwater is een goede gelijkenis te maken met de Zegerplas in Alphen a/d Rijn aangezien het ook een bruin oranje kleur water is. Op 5 meter diepte komt het daglicht niet meer en lijkt het licht uit te gaan. We zwemmen langs de schuine bodem met hier en daar takken waar spinnenwebachtige draden aan hangen. Op de bodem liggen gele wattige drab en laat ik die nou ook gezien hebben in de put van Ekeren bij Antwerpen. Het was iets met een binding van ijzer en fosfaat meen ik. Het wemelt hier letterlijk van de zoetwatersponzen en de ene is nog mooier dan de ander. Ik wapper er eentje schoon en wacht tot het zweefvuil weg is. Het zijn toch wonderbaarlijk mooie exemplaren. Soms zijn de transparante uitstroombuizen goed te zien.

Ik probeer een plek te vinden om een zichtmeting te doen, maar op de heenweg komt het er niet van. John tikt mij aan en hij heeft het koud gekregen. We hadden afgesproken dat hij via de oppervlakte dan weer terug zou gaan. Ondanks dat hier een visverbod geldt, kom ik in een tak een lijn met twee dreghaken tegen en ik snij deze los en wikkel het om mijn wetnotes.

Onderweg zie ik takjes met waterpest, zebramosselen en waterpissebedden. Even later wordt ik geseind en Dick heeft dezelfde spons gevonden die hij had gefotografeerd. Dit is een prachtig exemplaar en zou prima kunnen dienen als station om regelmatig foto’s van te maken. Na 30 minuten is het wel tijd om terug te gaan. Op 4,5 meter gaat het daglicht weer aan en ook hier zie ik bekende donkergroene plakkaten alg. Deze algen hebben ook fotosynthese en kennelijk is er in deze zonloze dagen toch genoeg licht om op deze diepte te groeien. Ik wordt gewezen op twee grote groene plantscheuten. Eindelijk vind ik een stok waaraan ik mijn Dutchi/Secchi zichtmeter kan hangen en ik doe de een meting op circa 2,5 meter diepte. Zonder lamp valt de meter na 50 cm al weg, maar met lamp pers ik er tussen de 1,5 en 2 meter uit. Hoe ondieper je komt om meer planten je evengoed vindt en dan komt een euforisch momentje. Is het echt kranswier wat ik zie? Bij 5 graden groeit hier dus een compacte soort en ik neem een takje mee om te laten zien aan Dick en Jordi. Stom van me dat ik geen potjes mee heb genomen. Gelukkig hebben we foto’s.

In de Toolenburgerplas en in de Haarlemmermeerse bosplas verdwijnen kranswieren al bij temperaturen van 16 graden en lager.

Na 50 minuten komen we boven en ik laat de vondst zien en ruiken. Als je kranswier kneust dan ruikt het soms wat zwavelig afhankelijk van de soort en we ruiken een flauwe zweem. Ze noemen het in Amerika niet voor niets “Skunkweed” oftewel stinkdierkruid. Kranswier houdt van kalk, voldoende doorzicht en schoon water. Welke soort kranswier dit zou kunnen zijn weet ik niet, maar bijzonder is het wel.

Het was een lekker duik en eenmaal aan de kant staan Nadia en Ingrid geduldig te koukleumen. Het zijn toch ook wel een bikkels omdat ze aan de waterkant te blijven wachten op een stelletje idioten die zo nodig moeten duiken.

Nu maar hopen dat ze binnen de vereniging genoeg animo vinden om een aantal eenvoudige stations aan te leggen of te bepalen. En dan op frequente basis (bijvoorbeeld een keer per maand) foto’s te maken en metingen uit voeren op zicht en temperatuur bij die aangelegde of natuurlijke meetstations. De eerste metingen en foto’s vormen de “Baseline”.

Je hoeft geen “technische” duiker te zijn om een Project Baseline locatie te beginnen, maar je moet een duiker zijn met doorzettingsvermogen. Want meten kan saai worden, maar de resultaten op de lange termijn zijn zeer de moeite waard. Deze zomer gaan we die kant weer op als het zicht beter is. DTL komt dit jaar ook onze plas ook met een bezoek vereren.

Ondanks het regenachtige weer was het een ontzettende gezellige dag dankzij een leuke ploeg enthousiaste mensen, die hart hebben voor de duiksport en alles wat ermee te maken heeft.

Bij deze willen wij Duik Team Leeuwarden hartelijk danken voor hun gastvrijheid en de gelegenheid om Project Baseline te mogen presenteren.

Ted, John en Dean bedankt voor de support!

Axel Gunderson

Teamleider Project Baseline Haarlemmermeerse bos.